HR 10 februari 2017, ECLI:NL:HR:2017:208 (Verzoeker/New India)
Wanneer een zaak geheel verloren gaat doordat herstel niet mogelijk is of economisch onverantwoord, lijdt de benadeelde een verlies gelijk aan de waarde van de zaak. Ingeval een auto total loss wordt verklaard, kan dan ook aanspraak worden gemaakt op een vergoeding van de marktwaarde van de auto ten tijde van het verlies. Hiermee wordt recht gedaan aan het uitgangspunt dat de benadeelde zoveel mogelijk in de positie moet worden gebracht waarin hij zonder schadeveroorzakende gebeurtenis zou hebben verkeerd.
Achtergrond
In deze Arubaanse zaak is een auto die als taxi werd geëxploiteerd na een aanrijding total loss verklaard. De centrale vraag is hoe de geleden schade moet worden bepaald. Vaststond dat de bestuurder van de auto die tegen de taxi aan was gereden aansprakelijk was voor de schade. Deze bestuurder, althans de door hem bestuurde auto, was tegen die aansprakelijkheid verzekerd bij de verzekeringsmaatschappij New India. New India hanteert bij het bepalen van de schade een afschrijvingsmethode, waarbij de cataloguswaarde van een auto voor het eerste jaar met 30% wordt verminderd, voor het tweede jaar met 15%, voor het derde jaar met 10% etc. Op basis van deze schadebegrotingsmethode is New India tot een bepaalde schadevergoeding voor de taxichauffeur gekomen.
Gerecht en Hof hanteren afschrijvingsmethode
De taxichauffeur heeft bij het Gerecht gevorderd dat New India wordt veroordeeld tot het vergoeden van alle schade die hij als direct of indirect gevolg van het ongeval heeft geleden.
Het Gerecht heeft terzake van de schade aan de auto na aftrek van de restwaarde een bedrag van Afl. 26.000,- toegewezen en is hierbij uitgegaan van de door New India gehanteerde afschrijvingsmethode. De taxichauffeur was het hier niet mee eens en ging in hoger beroep. In hoger beroep stelt hij dat met de gehanteerde wijze van schadebegroting zijn volledige schade niet wordt vergoed, omdat de vergoeding hem niet in staat stelt een vergelijkbare auto aan te schaffen. Ter onderbouwing heeft hij het zogenaamde ‘Kelley Blue Book’ overgelegd, een Amerikaanse catalogus waarin de standaard prijzen staan van tweedehands auto’s in de Verenigde Staten. Deze catalogus gaf een hogere waarde aan voor een auto van hetzelfde merk, type en bouwjaar.
Het Gemeenschappelijk Hof van Justitie (hierna: het hof) ging hier echter niet in mee en heeft het vonnis van het Gerecht bekrachtigd. Volgens het hof is de gehanteerde afschrijvingsmethode in Aruba een algemeen gangbare methode om de schade te bepalen. Door middel van deze methode kan snel na het ontstaan van de schade de hoogte daarvan naar objectieve maatstaven worden bepaald (vgl. HR 26 oktober 2012, ECLI:NL:HR:2012:BZ0357). Volgens het hof zijn er dan ook geen bezwaren tegen deze methode. Het feit dat het ‘Kelley Blue Book’ een hogere waarde voor de auto aangaf, doet hier niet aan af. Die catalogus is namelijk bestemd voor de Amerikaanse markt en niet voor de Arubaanse markt, aldus het hof.
Vergoeding van de marktwaarde
In cassatie wordt (onder meer) geklaagd over de beslissing van het hof dat de gehanteerde afschrijvingsmethode kan worden toegepast ter bepaling van de schade. Volgens de taxichauffeur wordt met de toegekende vergoeding niet zijn werkelijke schade vergoed. Deze klacht slaagt.
Daartoe zet de Hoge Raad eerst uiteen hoe een schadebegroting bij zaaksbeschadiging dient plaats te vinden. Ingevolge art. 6:97 BWA (gelijkluidend aan art. 6:97 BW) begroot de rechter de schade op een wijze die het meest met de aard ervan in overeenstemming is. Uitgangspunt hierbij is dat een benadeelde zoveel mogelijk in de toestand wordt gebracht waarin hij zou hebben verkeerd indien de schadeveroorzakende gebeurtenis niet zou hebben plaatsgevonden. Hieruit volgt dat de schade in beginsel moet worden berekend met inachtneming van alle omstandigheden van het geval. Wanneer een zaak geheel verloren gaat voor de rechthebbende doordat herstel niet mogelijk is of economisch onverantwoord, lijdt deze door het verlies een nadeel in zijn vermogen gelijk aan de waarde van de zaak. Onder verwijzing naar HR 7 mei 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO2786 overweegt de Hoge Raad dat als die zaak een exemplaar is zonder eigen individuele kenmerken, van een soort waarvoor een voor het publiek toegankelijke markt bestaat, de rechthebbende een verlies zal lijden ter hoogte van de marktwaarde van de zaak.
Toegepast op het onderhavige geval betekent dit dat nu de auto total loss is verklaard, de taxichauffeur aldus aanspraak kan maken op vergoeding van de marktwaarde van de auto ten tijde van het verlies. Naar het oordeel van de Hoge Raad heeft het hof op ontoereikende gronden de betwisting van de afschrijvingsmethode verworpen. Het hof heeft immers niet vastgesteld dat de afschrijvingsmethode ertoe leidt dat de taxichauffeur de volledige marktwaarde van de auto vergoed krijgt.
Overigens klaagde de taxichauffeur ook dat hij aanspraak zou maken op een bedrag dat hoger is dan de marktwaarde van de auto, omdat hij van die waarde geen auto van hetzelfde merk en type en hetzelfde bouwjaar kan kopen. Deze klacht faalt, omdat niet aannemelijk is gemaakt dat het noodzakelijk is dat hij dezelfde auto, van hetzelfde merk en hetzelfde bouwjaar terugkrijgt.
Nu het hof de betwisting van de afschrijvingsmethode door de taxichauffeur naar het oordeel van de Hoge Raad op ontoereikende gronden heeft verworpen, verwijst de Hoge Raad de zaak terug naar het hof ter verdere behandeling en beslissing.
