HR 18 november ECLI:NL:HR:2022:1702
Dat de “home base” in de zin van bijlage III bij Verordening (EEG) nr. 3922/91 op verzoek van de piloot kon worden gewijzigd, heeft het hof niet hoeven weerhouden van zijn oordeel omtrent de plaats “van waaruit” de piloot het belangrijkste deel van zijn verplichtingen jegens NetJets vervulde.
Oorspronkelijk verzoeker in deze zaak is een piloot die sinds 2008 in dienst was van NetJets, een in het Verenigd Koninkrijk gevestigde luchtvaartmaatschappij die privévluchten verzorgt; dat doet zij binnen Europa, naar Noord-Afrika en naar de oostkust van de Verenigde Staten. In 2020 heeft NetJets de arbeidsovereenkomst met de piloot opgezegd. De piloot heeft bij de kantonrechter onder meer toekenning van een transitievergoeding, een billijke vergoeding en een gefixeerde schadevergoeding verzocht.
Kantonrechter en hof
De kantonrechter heeft zich onbevoegd verklaard van de verzoeken kennis te nemen.
Het hof heeft die beschikking vernietigd en de zaak terugverwezen naar de kantonrechter om te beslissen op de hoofdzaak. Het hof overwoog onder meer dat op deze procedure de Brussel I-bis Verordening van toepassing is, en dat art. 21 lid 1, onder b, onderdeel i, van deze Verordening bepaalt dat de werkgever met woonplaats op het grondgebied van een lidstaat in een andere lidstaat kan worden opgeroepen voor het gerecht van de plaats waar of van waaruit de werknemer gewoonlijk werkt of heeft gewerkt. Nu de plaats waar de piloot gewoonlijk werkte niet ondubbelzinnig kan worden vastgesteld, overwoog het hof dat het de plaats diende te bepalen ‘van waaruit’ de piloot het belangrijkste deel van zijn verplichtingen jegens NetJets vervulde. Het hof verwees naar rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie en de aanwijzingen die het bij deze bepaling volgens deze rechtspraak diende te betrekken. Het hof concludeerde dat de thuisbasis van de piloot Schiphol was.
In cassatie
NetJets kwam tegen deze beschikking in cassatie op met in de kern de klacht dat het hof de betekenis had miskend van het feit dat de “home base” op verzoek van de werknemer kan worden gewijzigd. De beschikking van het hof blijft in stand.
De Hoge Raad stelt voorop dat het door het hof gehanteerde beoordelingskader terecht niet wordt bestreden. De Hoge Raad stelt verder vast dat het oordeel van het hof dat Schiphol de plaats is “van waaruit” de piloot het belangrijkste deel van zijn verplichtingen jegens NetJets vervulde, berust op een waardering en weging van het geheel van omstandigheden dat dit geval kenmerkt. De omstandigheid dat de “home base” in de zin van B bijlage III bij Verordening (EEG) nr. 3922/91 Schiphol was, neemt in dat geheel naar het kennelijke oordeel van het hof slechts een ondergeschikte plaats in. Het oordeel van het hof dat de Nederlandse rechter bevoegd is, steunt volgens de Hoge Raad immers voornamelijk op de omstandigheden:
– dat de piloot zijn opdrachten voor NetJets verrichtte vanaf de luchthaven Schiphol en daar na elke tour ook weer terugkeerde;
– dat de piloot vanaf Schiphol vertrok hetzij met een lijnvlucht hetzij als piloot in een vliegtuig van NetJets;
– dat de piloot de instructies voor opdrachten thuis ontving via e-mail of via een app op zijn i-pad;
– dat de piloot na aanvaarding van een opdracht ervoor zorgde dat hij in het pilotenuniform van NetJets op de afgesproken tijd op Schiphol aanwezig was;
– dat de piloot tot het begin van een tour en na afloop daarvan voor eigen vervoer en onderdak moest zorgen, op eigen kosten, en dat NetJets gedurende een tour de zorg voor vervoer en accommodatie overnam en de daarmee gemoeide kosten betaalde.
Tegen deze achtergrond geeft volgens de Hoge Raad niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is evenmin onbegrijpelijk dat de omstandigheid dat de “home base” in de zin van bijlage III bij Verordening (EEG) nr. 3922/91 op verzoek van de piloot kon worden gewijzigd, het hof niet heeft weerhouden van zijn oordeel omtrent de plaats “van waaruit” de piloot het belangrijkste deel van zijn verplichtingen jegens NetJets vervulde.
Volgt verwerping van het cassatieberoep.
