HR 23 mei 2025 ECLI:NL:HR:2025:818
In zaken waar het gaat om verlening van zorgmachtiging mag afstand van het recht op rechtsbijstand door betrokkene niet snel worden aangenomen.
De rechtbank niet vastgesteld dat betrokkene afstand heeft gedaan van het recht op rechtsbijstand.
De advocaat van betrokkene heeft aan de rechtbank voorafgaand aan de mondelinge behandeling van het verzoek van de officier van justitie tot verlening van een aansluitende zorgmachtiging meegedeeld dat hij wegens verblijf in het buitenland niet fysiek aanwezig kon zijn, maar dat hij zich beschikbaar zou houden om telefonisch deel te nemen aan de zitting om betrokkene bij te staan. Het is tijdens de mondelinge behandeling niet gelukt om een telefonische verbinding met de advocaat tot stand te brengen. Betrokkene zelf was wel aanwezig tijdens de zitting. De rechtbank heeft de mondelinge behandeling voortgezet zonder aanwezigheid van de advocaat van betrokkene terwijl er geen sprake was van een ondubbelzinnige afstand van betrokkene om zich ter zitting te laten bijstaan door zijn advocaat.
Uit art. 5 EVRM, alsmede uit de art. 1:7 lid 1, aanhef en onder a, art. 5:4 lid 1, aanhef en onder d Wvggz volgt dat een betrokkene terzake van een verzoek om verlening van een zorgmachtiging recht heeft op rechtsbijstand door een advocaat. In zaken waarin het onder meer gaat om onvrijwillige opname in een accommodatie van veelal kwetsbare personen met een psychische stoornis mag afstand van het recht op rechtsbijstand niet snel worden aangenomen. Die afstand mag alleen dan worden aangenomen als de betrokkene zijn wil daartoe in vrijheid heeft kunnen bepalen, die wil ondubbelzinnig kan worden vastgesteld, mede gelet op een mogelijke stoornis, en het doen van afstand in verhouding staat tot het belang van het recht dat daarmee wordt prijsgegeven.
De rechtbank heeft niet vastgesteld dat betrokkene afstand heeft gedaan van zijn recht op rechtsbijstand en ook is niet uit het proces-verbaal af te leiden dat betrokkene ondubbelzinnig afstand van zijn recht op bijstand heeft gedaan.
De Hoge Raad vernietigt de beschikking van de rechtbank en verwijst.
